bio bieten schoffelen (Mei 2024)
Biet (Beta vulgaris), een van de vier gecultiveerde vormen van de plant Beta vulgaris (familie Amaranthaceae), gekweekt vanwege hun eetbare bladeren en wortels. Elk van de vier verschillende soorten B. vulgaris wordt anders gebruikt: (1) de gewone tuinbiet (ook wel rode biet of tafelbiet genoemd) wordt gekweekt als een tuingroente; (2) Snijbiet (ook wel bladbiet of zilverbiet genoemd) wordt gekweekt vanwege zijn voedselrijke bladeren; (3) de suikerbiet is commercieel belangrijk als een belangrijke bron van suiker; en (4) mangel-wurzel, of mangelwortel, is een vetvoer voor vee.
Quiz
Dit of dat? Fruit versus groente
squash
Bieten worden het meest uitgebreid geteeld in gematigde tot koele streken of tijdens de koelere seizoenen. Het groeiseizoen varieert van 8 tot 10 weken voor tuinbieten in gunstige klimaten tot 30 weken voor sommige mangelwurzels. Bieten groeien het best in diepe, losse bodems met veel organisch materiaal; ze reageren goed op kunstmest en mest. Op grote schaal geteeld onder irrigatie, tolereren bieten een relatief hoog zoutgehalte van de bodem, maar zijn gevoelig voor een hoge zuurgraad en een laag boorgehalte. Boorgebrek vertraagt de groei en veroorzaakt zwarte laesies in het wortelvlees.
De tuinbiet wordt voornamelijk gekweekt voor de dikke vlezige penwortel die zich in het eerste seizoen vormt. In het tweede seizoen ontstaat een lange, vertakte, lommerrijke stengel die trossen minuscule groene bloemen draagt die zich ontwikkelen tot bruin kurkachtig fruit dat gewoonlijk zaadballen wordt genoemd. De penwortel varieert in vorm van bolvormig tot lang en taps toelopend. Huid- en vleeskleuren zijn meestal donker paarsrood, hoewel sommige bijna wit zijn. Bietenwortels zijn een goede bron van riboflavine, foliumzuur, mangaan en het antioxidant betaïne. Bietenwortels moeten glad, stevig en gaaf zijn; middelgrote exemplaren zijn het meest mals. Ze worden vaak ingeblikt, geheel of in stukken gesneden, en worden vaak gebeitst, gekruid of geserveerd in een zoetzure saus. De bladeren van tuinbieten kunnen worden gekookt of vers worden gegeten als ze jong worden geplukt.
Snijbiet is een populaire tuinplant met eetbare bladeren en stengels en wordt veel gegeten in veel mediterrane landen. De bladeren zijn donkergroen en de stengels variëren in kleur van wit tot geel tot rood. Iets bitter smakende, snijbiet wordt meestal gekookt en wordt vaak gebruikt in soepen. Bietengranen, van zowel de tuinbiet als snijbiet, zijn een bron van riboflavine, ijzer en vitamine A, C en K.
Van de vier bietensoorten is de suikerbiet de economisch belangrijkste. Ontwikkeld in Duitsland in de 18e eeuw, kreeg de Europese teelt ervan belangrijke aanmoediging van Napoleon als een middel om de Britse blokkade van geïmporteerde suiker te bestrijden. Suikerbieten kunnen tot 22 procent sacharose in de wortel ophopen en zijn goed voor ongeveer een derde van de suikerproductie in de wereld.
De teelt van de mangelwurzel dateert uit de prehistorie. Hoewel voornamelijk gebruikt als diervoeder, is mangel-wurzel populair geworden als tuingroente, omdat zowel de wortel als de bladeren eetbaar zijn. De bleke wortels zijn gemiddeld 4 kg (9 pond) elk, hoewel sommige tot 20 kg (44 pond) zijn gemeld. Net als suikerbieten heeft mangel-wurzel een hoog sucrose-gehalte.
