Obsessieve compulsieve stoornis - Kennisclip (Mei 2024)
Obsessief-compulsieve stoornis (OCD), ook wel obsessief-compulsieve neurose genoemd, type psychische stoornis waarbij een persoon obsessies of dwanghandelingen of beide ervaart. Ofwel de obsessieve gedachte of de dwangmatige handeling kan afzonderlijk voorkomen, of beide kunnen achter elkaar verschijnen.
angststoornis: obsessief-compulsieve stoornis
Obsessief-compulsieve stoornis (OCS) wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van repetitieve, zeer opdringerige, angstaanjagende
Obsessies zijn terugkerende of aanhoudende gedachten, beelden of impulsen die, in plaats van vrijwillig voortgebracht te zijn, iemands bewustzijn lijken binnen te dringen ondanks zijn pogingen om ze te negeren, te onderdrukken of te beheersen. Obsessionele gedachten zijn vaak ziekelijk, beschamend, weerzinwekkend of gewoon vervelend; ze worden meestal als zinloos ervaren en gaan in verschillende mate gepaard met angst. Veel voorkomende obsessies zijn onder meer gedachten over het plegen van gewelddadige handelingen, zorgen over besmetting (zoals door iemand de hand te schudden) en twijfel (zoals bij het zich afvragen of iemand de kachel had uitgezet voordat hij het huis verliet).
Obsessies gaan in ongeveer 80 procent van de gevallen gepaard met dwanghandelingen. Compulsies zijn aansporingen of impulsen om repetitieve handelingen te verrichten die schijnbaar zinloos, stereotiep of ritueel zijn. De dwangmatige persoon kan ertoe worden gedreven de handeling niet als doel op zich uit te voeren, maar als middel om een andere situatie te veroorzaken of te voorkomen, hoewel hij zich er gewoonlijk van bewust is dat de twee geen logische causale relatie met elkaar hebben. De meeste dwanghandelingen zijn vrij eenvoudig - zoals voortdurend handen wassen, tellen, controleren (bijv. De uitgeschakelde kachel), aanraken of de herhaling van stereotiepe woorden of zinnen. Af en toe zijn echter uitvoerig geformaliseerde en tijdrovende ceremonies noodzakelijk. De dwangmatige persoon weet meestal dat de uit te voeren handeling zinloos is, maar zijn falen of weigeren om het uit te voeren brengt een toenemende angst teweeg die wordt verlicht zodra de handeling wordt uitgevoerd. Als de lijder met geweld of van buitenaf verhinderd wordt de dwanghandeling uit te voeren, kan hij een overweldigende angst ervaren.
Obsessief-compulsieve stoornissen komen voor bij twee tot drie procent van de algemene bevolking, komen even vaak voor bij mannen als bij vrouwen en kunnen voor het eerst op elke leeftijd voorkomen. Het tricyclische antidepressivum (TCA) clomipramine (Anafranil) en de selectieve serotonineheropnameremmer (SSRI) fluoxetine (Prozac) blijken de symptomen in ongeveer 60 procent van de gevallen aanzienlijk te verminderen en zijn daarom de voorkeursbehandeling geworden. Beide geneesmiddelen hebben invloed op het metabolisme van de neurotransmitter serotonine in de hersenen, en dit had ertoe geleid dat onderzoekers vermoedden dat obsessief-compulsieve stoornissen voornamelijk voortkomen uit defecten in het neurochemisch functioneren van de hersenen en niet uit puur psychologische oorzaken. Van een medicijn dat traditioneel wordt gebruikt voor tuberculose, d-cycloserine, is ook aangetoond dat het, in combinatie met gedragstherapie, de mate van angstuitdoving bij patiënten met ocs verhoogt. De hoogste percentages van de aandoening komen voor in groepen met hoge stress, zoals jongeren, gescheiden of werklozen.
