ECGpedia ECG introductie-cursus: de basics (Mei 2024)
Cardiologie, medisch specialisme dat zich bezighoudt met de diagnose en behandeling van ziekten en afwijkingen met betrekking tot hart en bloedvaten. Cardiologie is een medische, niet chirurgische discipline. Cardiologen zorgen voor de voortdurende zorg voor patiënten met hart- en vaatziekten, voeren basisonderzoeken uit naar de hartfunctie en begeleiden alle aspecten van de therapie, inclusief de toediening van geneesmiddelen om de hartfuncties te wijzigen.
De basis van de cardiologie werd gelegd in 1628, toen de Engelse arts William Harvey zijn observaties over de anatomie en fysiologie van het hart en de bloedsomloop publiceerde. Vanaf die periode groeide de kennis gestaag toen artsen vertrouwden op wetenschappelijke observatie, de vooroordelen en het bijgeloof van eerdere tijdperken afwezen en veeleisende en scherpe onderzoeken deden naar de fysiologie, anatomie en pathologie van het hart en de bloedvaten. In de 18e en 19e eeuw kregen artsen een dieper inzicht in de grillen van pols en bloeddruk, hartgeluiden en hartgeruis (door auscultatie, geholpen door de uitvinding van de stethoscoop door de Franse arts René Laënnec), ademhaling en uitwisseling van bloedgassen in de longen, van de structuur en functie van de hartspier, van aangeboren hartafwijkingen, van elektrische activiteit in de hartspier en van onregelmatige hartritmes (aritmieën). Tientallen klinische observaties die in die eeuwen zijn uitgevoerd, leven voort in de volkstaal van de cardiologie - bijvoorbeeld het Adams-Stokes-syndroom, een type hartblok dat is vernoemd naar de Ierse artsen Robert Adams en William Stokes; Austin Flint murmureert, genoemd naar de Amerikaanse arts die de aandoening ontdekte; en tetralogie van Fallot, een combinatie van aangeboren hartafwijkingen genoemd naar de Franse arts Étienne-Louis-Arthur Fallot.
Veel vooruitgang in de cardiologie in de 20e eeuw werd mogelijk gemaakt door verbeterde diagnostische hulpmiddelen. Elektrocardiografie, de meting van elektrische activiteit in het hart, is voortgekomen uit onderzoek van de Nederlandse fysioloog Willem Einthoven in 1903, en de radiologische evaluatie van het hart is voortgekomen uit de experimenten van de Duitse natuurkundige Wilhelm Conrad Röntgen met röntgenstralen in 1895. Echocardiografie, het genereren van beelden van het hart door ultrasone golven door de borstwand te leiden, werd begin jaren vijftig geïntroduceerd. Hartkatheterisatie, in 1929 uitgevonden door de Duitse chirurg Werner Forssmann en kort daarna verfijnd door de Amerikaanse fysiologen André Cournand en Dickinson Richards, opende de weg voor het meten van druk in het hart, het bestuderen van normale en abnormale elektrische activiteit en het direct visualiseren van de hartkamers en bloedvaten (angiografie). Tegenwoordig biedt de discipline nucleaire cardiologie een middel om de bloedstroom en contractie in de hartspier te meten door het gebruik van radio-isotopen.
Naarmate de diagnostische mogelijkheden zijn gegroeid, zijn ook de behandelingsopties toegenomen. De farmaceutische industrie heeft medicijnen ontwikkeld om hartfalen, angina pectoris, coronaire hartziekten, hypertensie (hoge bloeddruk), aritmie en infecties zoals endocarditis te behandelen. Parallel aan de vooruitgang op het gebied van hartkatheterisatie en angiografie, ontwikkelden chirurgen technieken om de bloedcirculatie het hart te laten passeren via hart-longmachines, waardoor chirurgische correctie van allerlei verworven en aangeboren hartaandoeningen mogelijk is. Andere vorderingen op het gebied van cardiologie zijn onder meer elektrocardiografische monitoren, pacemakers en defibrillatoren voor het detecteren en behandelen van aritmieën, radiofrequente ablatie van bepaalde abnormale ritmes, en ballonangioplastiek en andere niet-chirurgische behandelingen van obstructie van bloedvaten. De verwachting is dat ontdekkingen in de genetica en moleculaire biologie cardiologen verder zullen helpen bij het begrijpen van hart- en vaatziekten.
