How to pass..., John Cage en Merce Cunningham, Holland Festival 1967 (Mei 2024)
Merce Cunningham, (geboren 16 april 1919, Centralia, Washington, VS - stierf 26 juli 2009, New York, New York), Amerikaanse moderne danser en choreograaf die nieuwe vormen van abstracte dansbeweging ontwikkelde.
dans: Merce Cunningham
De expressionistische school domineerde decennialang de moderne dans. Vanaf de jaren veertig kwam er echter een groeiende reactie tegen
Cunningham begon dans te studeren op 12-jarige leeftijd. Na de middelbare school ging hij twee jaar naar de Cornish School of Fine and Applied Arts in Seattle, Washington. Vervolgens studeerde hij aan Mills College (1938) bij danser en choreograaf Lester Horton en aan Bennington College (1939), waar hij door Martha Graham werd uitgenodigd om zich bij haar groep aan te sluiten. Als soliste voor haar gezelschap creëerde hij veel belangrijke rollen en zijn ongelooflijke sprongen werden tentoongesteld in Graham's El Penitente (1940), Letter to the World (1940) en Appalachian Spring (1944).
Aangemoedigd door Graham begon Cunningham in 1943 met choreografie. Tot zijn vroege werken behoorden Root of an Unfocus (1944) en Mysterious Adventure (1945). Steeds meer betrokken bij een relatie met de componist John Cage, begon Cunningham met hem samen te werken en in 1944 presenteerde hij zijn eerste solo-concert, met muziek van Cage. Na het verlaten van het bedrijf van Graham in 1945, werkte Cunningham met Cage aan tal van projecten. Ze werkten mee aan jaarlijkse recitals in New York City en aan een aantal werken, zoals The Seasons (1947) en Inlets (1978). In 1953 richtte Cunningham zijn eigen dansgezelschap op.
Net als Cage was Cunningham geïntrigeerd door het potentieel van willekeurige verschijnselen als determinanten van structuur. Geïnspireerd door het streven naar pure beweging, zo min mogelijk van emotionele implicaties, ontwikkelde Cunningham 'choreografie bij toeval', een techniek waarbij geselecteerde geïsoleerde bewegingen opeenvolging krijgen toegewezen door middel van willekeurige methoden zoals het gooien van een munt. De volgorde van de samenstellende dansen in Sixteen Dances for Soloist and Company of Three (1951) werd aldus bepaald en in Suite by Chance (1953) werden de bewegingspatronen zelf zo geconstrueerd. Suite by Chance was ook de eerste moderne dans met een elektronische partituur, in opdracht van de Amerikaanse experimentele componist Christian Wolff. Symphonie pour un homme seul (1952; later Collage genoemd) werd uitgevoerd op de gelijknamige compositie van Pierre Schaeffer en Pierre Henry en was de eerste uitvoering in de Verenigde Staten van musique concrète, of muziek opgebouwd uit op band opgenomen omgevingsgeluiden.
De abstracte dansen van Cunningham variëren sterk in gemoedstoestand, maar worden vaak gekenmerkt door abrupte veranderingen en contrasten in beweging. Veel van zijn werken zijn geassocieerd met dadaïstische, surrealistische en existentiële motieven. In 1974 verliet Cunningham het repertoire van zijn bedrijf, dat in een periode van twintig jaar was gebouwd, voor wat hij 'evenementen' noemde, fragmenten uit oude of nieuwe dansen, soms twee of meer tegelijk. Choreografie, speciaal gemaakt voor videobanden, waaronder Blue Studio: Five Segments (1975–76), was nog een andere innovatie. Hij begon ook met film te werken en creëerde Locale (1979). Latere dansen waren Duets (1980), Fielding Sixes (1980), Channels / Inserts (1981) en Quartets (1982).
Toen artritis begin jaren negentig zijn dansen ernstig begon te verstoren, wendde Cunningham zich tot een speciaal geanimeerd computerprogramma, DanceForms, om nieuwe choreografische mogelijkheden te verkennen. Hoewel hij kort na het overlijden van Cage in 1992 het podium verliet, bleef hij tot kort voor zijn eigen dood zijn dansgezelschap leiden. In 2005 ontving hij de Praemium Imperiale-prijs van de Japan Art Association voor theater / film. Ter gelegenheid van Cunningham's 90ste verjaardag bracht de Brooklyn Academy of Music in april 2009 zijn nieuwe en laatste werk, Nearly Ninety, in première. Zijn carrière was het onderwerp van de documentaire Cunningham (2019).
