Ulemper med a ha mensen (Mei 2024)
Ha, ook wel Abaha of Waha genoemd, een Bantu-sprekend volk dat behoort tot de etnolinguïstische familie Interlacustrine Bantu die in het westen van Tanzania grenst aan het Tanganyikameer. Hun land, dat ze Buha noemen, bestaat uit graslanden en open bossen. Landbouw is hun belangrijkste economische activiteit. Sorghum, gierst, maïs (maïs), maniok, yams, pinda's (aardnoten) en andere gewassen werden verbouwd met schoffeltechnieken totdat de Tanzaniaanse regering pogingen deed om de landbouw in te voeren. Vee wordt voornamelijk gehouden in de zuidwestelijke graslanden van Buha; elders is er minder water en problemen met tseetseevliegen. Voor de Ha is, zoals bij een aantal volkeren in Oost-Afrika, vee van vitaal belang als geschenk dat helpt bij het aangaan van sociale banden bij het huwelijk of bij andere gelegenheden. Er worden ook geiten en ander vee gehouden.
De Ha verblijven in verspreide boerderijen, normaal gesproken als een uitgebreide familie met een paar generaties verwante mannetjes als kern. Op grotere schaal bestond Buha traditioneel als zes onafhankelijke koninkrijken, genaamd Buyunga, Muhambwe, Heru, Luguru (Kunkanda), Bushingo en Bujiji (Nkalinzi). Sinds ongeveer de 18e eeuw heeft een klein aantal - ongeveer 2 procent - van de Tutsi's onder de Ha gewoond. De Tutsi, de bekende Oost-Afrikaanse herders, hebben een aristocratische heersende klasse gevormd. Tegelijkertijd delen de twee groepen taal en cultuur aanzienlijk en zijn ze soms met elkaar getrouwd.
De Ha (en Tutsi) erkennen Imana als hun opperwezen en benadrukken de creatieve kracht van deze godheid. De geesten van voorouders beïnvloeden de fortuinen van de Ha en daarom zijn voorouderlijke heiligdommen en de vooroudercultus belangrijk. Er wordt gedacht dat natuurgeesten in de velden en andere delen van het platteland wonen. Christelijke missionaire activiteiten onder de Ha omvatten die van rooms-katholieken, anglicanen, lutheranen, pinkstermensen en Zevende-dags Adventisten.
De Ha, die beweren voor onbepaalde tijd in Buha te hebben gewoond, werden in de 19e eeuw door Arabische reizigers benaderd en beschreven; tegen het einde van de eeuw hadden verschillende Europese ontdekkingsreizigers en missionarissen korte bezoeken gebracht. Tot aan het einde van de Eerste Wereldoorlog stond dit gebied enkele jaren onder een zwak Duits koloniaal gezag. Een invasie van troepen uit voormalig Belgisch Congo (nu Congo [Kinshasa]) werd gevolgd door de Britten, die het door de Duitsers ingestelde systeem van indirecte heerschappij versterkten. Desalniettemin konden de Ha tijdens de Tweede Wereldoorlog niet worden gedwongen arbeid te leveren aan de Britten en de Britten voerden vervolgens een reguleringssysteem in met belastingen, boetes en salarissen. Sinds de onafhankelijkheid heeft de Tanzaniaanse regering politieke organisatie ontmoedigd op basis van onafhankelijke koninkrijken en etnische verschillen. De Ha telde aan het einde van de 20e eeuw ongeveer 1.000.000.
