osaeris - "The Oder-Neisse line" (2008) (Mei 2024)
Oder-Neisse-lijn, Pools-Duitse grens, bedacht door de geallieerde mogendheden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog; het verplaatste een groot deel van het Duitse grondgebied naar Polen en was 15 jaar lang een twistpunt tussen de Bondsrepubliek Duitsland (West-Duitsland) en het Sovjetblok.
Quiz
Een studie van geschiedenis: wie, wat, waar en wanneer?
Waar werd de Wereldtentoonstelling van 1939 gehouden?
Tijdens de Yalta-conferentie (februari 1945) trokken de drie grote geallieerde machten - Groot-Brittannië, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten - de oostgrens van Polen met de Sovjet-Unie terug naar het westen, en plaatsten deze ongeveer langs de Curzon-lijn. Omdat deze nederzetting een aanzienlijk verlies van grondgebied voor Polen met zich meebracht, kwamen de geallieerden ook overeen om de herstelde Poolse staat te compenseren door de westelijke grens verder naar het westen te verplaatsen ten koste van Duitsland.
Maar de westerse geallieerden en de Sovjet-Unie waren het oneens over de exacte locatie van de nieuwe grens. De Sovjets drongen aan op de aanneming van de Oder-Neisse-lijn - dat wil zeggen een lijn die zich zuidwaarts uitstrekt van Świnoujście aan de Oostzee, die ten westen van Szczecin loopt en vervolgens de rivier de Oder (Pools: Odra) volgt tot het punt ten zuiden van Frankfurt, waar het is verbonden door de Lausitz Neisse (Pools: Nysa Łużycka) rivier, en gaat langs de Neisse naar de Tsjechoslowaakse grens, nabij Zittau. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië waarschuwden dat een dergelijke territoriale regeling niet alleen de verplaatsing van te veel Duitsers met zich mee zou brengen, maar ook van Duitsland een ontevreden staat zou maken die graag zijn verliezen zou willen herstellen, waardoor de mogelijkheden van een langdurige vrede in gevaar zouden worden gebracht. Daarom stelden de westelijke geallieerden een alternatieve grens voor, die zich uitstrekte langs de rivier de Oder en vervolgens een andere Neisse-rivier volgde (de Glatzer Neisse of Nysa Kłodzka), die de Oder op een punt tussen Wrocław (Breslau) en Opole samenvoegde. In Jalta werd geen beslissing genomen over de Duits-Poolse grens.
Tegen de tijd dat de geallieerde leiders weer bijeenkwamen op de Potsdam-conferentie in juli-augustus 1945, had het Rode Leger van de Sovjet-Unie alle landen ten oosten van de door de Sovjet-Unie voorgestelde Oder-Neisse-linie bezet en hadden de Sovjet-autoriteiten het beheer van de landen overgedragen aan een pro-Sovjet Poolse voorlopige regering. Hoewel de Verenigde Staten en Groot-Brittannië krachtig protesteerden tegen de eenzijdige actie, accepteerden ze het en stemden in met de plaatsing van al het grondgebied ten oosten van de Oder-Neisse-lijn onder Pools administratief toezicht (behalve het noordelijke deel van Oost-Pruisen, dat werd opgenomen in de Sovjet Unie). De conferenes van Potsdam lieten de Polen ook toe de Duitse inwoners van het gebied naar Duitsland te deporteren. Maar ze verlieten de tekening van de laatste Pools-Duitse grens om te worden bepaald door een toekomstige vredesconferentie.
De Duitse Democratische Republiek (Oost-Duitsland) ondertekende op 6 juli 1950 een verdrag met Polen in Zgorzelec (Duits: Görlitz), dat de Oder-Neisse-lijn als permanente oostgrens erkende. West-Duitsland stond er echter op dat de lijn slechts een tijdelijke administratieve grens was en werd herzien door een definitief vredesverdrag. West-Duitsland bleef de lijn tot 1970 weigeren te erkennen. In die tijd ondertekende de West-Duitse regering, die al jarenlang trachtte haar betrekkingen met de Oost-Europese staten te verbeteren, verdragen met de Sovjet-Unie (12 augustus 1970).) en Polen (7 december 1970) die de Oder-Neisse-lijn erkennen als de legitieme en onschendbare grens van Polen. Deze erkenning werd bevestigd tijdens de onderhandelingen die tot de hereniging van Duitsland in 1990 leidden.
