Kraken (Mei 2024)
Kraken, bij petroleumraffinage, het proces waarbij zware koolwaterstofmoleculen worden opgesplitst in lichtere moleculen door middel van warmte en meestal druk en soms katalysatoren. Kraken is het belangrijkste proces voor de commerciële productie van benzine en diesel.
Kraken van aardolie levert lichte oliën op (overeenkomend met benzine), oliën uit de middenklasse die worden gebruikt in dieselbrandstof, zware restoliën, een vast koolstofhoudend product dat bekend staat als cokes, en gassen als methaan, ethaan, ethyleen, propaan, propyleen en butyleen. Afhankelijk van het eindproduct kunnen de oliën rechtstreeks in brandstofmenging gaan, of ze kunnen door verdere kraakreacties of andere raffinageprocessen worden geleid totdat ze oliën met het gewenste gewicht hebben geproduceerd. De gassen kunnen worden gebruikt in het brandstofsysteem van de raffinaderij, maar het zijn ook belangrijke grondstoffen voor petrochemische fabrieken, waar ze worden verwerkt tot een groot aantal eindproducten, variërend van synthetisch rubber en plastic tot landbouwchemicaliën.
Het eerste thermische kraakproces voor het opbreken van grote niet-vluchtige koolwaterstoffen tot benzine werd in 1913 in gebruik genomen; het is uitgevonden door William Merriam Burton, een chemicus die werkte voor de Standard Oil Company (Indiana), die later de Amoco Corporation werd. In de jaren twintig van de vorige eeuw werden verschillende verbeteringen aangebracht aan thermisch kraken. Ook in de jaren 1920 verbeterde de Franse chemicus Eugène Houdry het kraakproces met katalysatoren om een product met een hoger octaangehalte te verkrijgen. Zijn proces werd in 1936 geïntroduceerd door de Socony-Vacuum Oil Company (later Mobil Oil Corporation) en in 1937 door de Sun Oil Company (later Sunoco, Inc.). Het katalytisch kraken werd in de jaren veertig zelf verbeterd door het gebruik van gefluïdiseerde of bewegende bedden van poedervormige katalysator. Toen in de jaren vijftig de vraag naar auto- en vliegtuigbrandstof toenam, werd hydrokraken toegepast op aardolieraffinage. Dit proces gebruikt waterstofgas om de waterstof-koolstofverhouding in de gekraakte moleculen te verbeteren en om tot een breder scala aan eindproducten te komen, zoals benzine, kerosine (gebruikt in vliegtuigbrandstof) en dieselbrandstof. Modern hydrokraken bij lage temperatuur werd in 1963 in commerciële productie gebracht door de Standard Oil Company of California (later de Chevron Corporation).
